Skąd się wzięły ozdoby choinkowe?
Choinka przyozdobiona świątecznymi bombkami, drewnianymi zawieszkami, kolorowymi łańcuchami i światełkami wydaje się nam czymś oczywistym. Jednak dzisiejsze ozdoby świąteczne w niewielkim stopniu przypominają te, którymi niegdyś dekorowano drzewka bożonarodzeniowe. Czy znasz historię dekoracji świątecznych? Jeśli ciekawi cię, jak wyglądały tradycyjne ozdoby świąteczne, z czego je wykonywano i co miały symbolizować, zachęcamy do przeczytania naszego artykułu. Znajdziesz w nim pasjonującą historię sięgającą kilka wieków wstecz.
Zawieszki choinkowe dawniej i dziś
Pierwsze zawieszki choinkowe wieszano na podłaźniczce, czyli wierzchołku świerka lub jodły przywiązywanego do sufitu do góry nogami. Ten pierwowzór choinki, nazywany też bożym drzewkiem czy wiechą pojawił się w Polsce na przełomie XIX i XX wieku. Gałązki dekorowano samodzielnie przygotowanymi ozdobami, a więc: suszonymi jabłkami, zawijanymi w sreberka orzechami, słodyczami i ciastkami. Popularne były też tzw. światy (wilijki), czyli przestrzenne kule tworzone z białych bądź kolorowych opłatków. Ponadto pojawiały się aniołki i dzwoneczki. Wszystkie ozdoby świąteczne miały ukryte znaczenie. Jabłka symbolizowały grzech pierwszych ludzi, orzechy miały zapewniać siłę i zdrowie w zbliżającym się nowym roku, słodycze oznaczały radość i szczęście, a światy były symbolem kuli ziemskiej. Z kolei aniołki miały opiekować się domem i domownikami, zaś dzwoneczki ogłaszały dobrą nowinę – przyjście na świat Jezusa.
Wspomniane ozdoby świąteczne stały się zaczątkiem dla współczesnych dekoracji świątecznych. Do dziś z chęcią wieszane są drewniane ozdoby choinkowe: serca, koniki na biegunach, gwiazdki, śnieżynki, aniołki czy choinki. Wspomnieniem minionych lat są także dziadki do orzechów, czyli wyciosane w drewnie żołnierzyki z czapkami lub koronami na głowach, dzierżące w rękach batuty, halabardy i bębenki. Dużą popularnością cieszą się też papierowe i plastikowe zawieszki świąteczne - z powodzeniem można wieszać je w domach, w których są małe dzieci i zwierzęta. Oprócz dekoracji świątecznych na choinkę nie może zabraknąć też ozdób świątecznych na stół. Podstawą jest oczywiście świąteczny obrus lub bieżnik. W centralnym miejscu wigilijnego stołu stawia się stroik świąteczny i świeczniki. Nie obędzie się też drobnych dodatków: kieszonek na sztućce czy pokrowca na butelkę.
Krótka historia bombek choinkowych
Bombki choinkowe po raz pierwszy pojawiły się blisko 150 lat temu. Pierwszą ozdobę świąteczną wydmuchał ze szkła Hans Greiner, niemiecki pracownik huty szkła. Jak podają niektóre źródła, Greinera nie było stać na zakup ówczesnych ozdób, więc udekorował choinkę stworzonymi przez siebie bombkami. Wystarczył rok, a bombki ze szkła zaczęły stawać się coraz bardziej popularne. Ich produkcja na dużą skalę ruszyła w połowie XX wieku. Bombki docierały do różnych krajów i zostawały tam na dobre.
Pierwsze bombki zdobione były prostymi wzorami. Malowano je złotymi, czerwonymi, zielonymi i niebieskimi farbami. Niekiedy dodawano drobne dodatki: złote nitki, papierowe ozdoby czy anielskie włosy. Brokat nie był jeszcze znany, więc bombki nie mieniły się tak, jak dzisiaj. Z czasem oprócz okrągłych bombek zaczęto produkować ozdoby o różnych kształtach: bałwanki, aniołki, grzybki, postacie z bajek. Dziś można kupić bombki choinkowe o najbardziej wyszukanych formach. Dostępne są nie tylko bombki szklane, ale i bombki plastikowe. Popularność zyskały także bombki decoupage, które można przyozdabiać najróżniejszymi technikami.
Jak powstały łańcuchy na choinkę?
Łańcuchy na choinkę to szczególne ozdoby świąteczne wieszane na drzewkach bożonarodzeniowych. Początkowo symbolizowały one węża kusiciela i miały przypominać o grzechu pierworodnym. Zgodnie z innymi wierzeniami są one symbolem więzi rodzinnych. Z tego względu powinny być długie i mocno związane, co będzie świadczyć o tym, że rodzina jest scalona i silna. W dawnych czasach łańcuchy na choinkę tworzono ze słomek i bibuły zwiniętej w kokardki. Powstawały też łańcuchy papierowe, które robiono, łącząc ze sobą kolorowe kółka.
Współczesne łańcuchy na choinkę mają nieco inną formę. Przede wszystkim ozdoby świąteczne wykonuje się z tworzyw sztucznych, dzięki czemu są trwalsze, nie blakną i mogą służyć przez wiele sezonów. Łańcuchy na choinkę zachwycają żywymi barwami i różnymi świecącymi dodatkami. Oprócz klasycznych łańcuchów choinkowych można kupić też łańcuchy z piór na choinkę oraz łańcuchy koralikowe.
Oświetlenie świąteczne – od świec do lampek choinkowych
Ozdoby świąteczne, których nie może zabraknąć na choince to oczywiście lampki. Jednak zanim na choinki trafiły lampki choinkowe z prawdziwego zdarzenia, drzewka rozświetlano świecami. W tej roli lepiej sprawdzały się świece woskowe niż parafinowe, ponieważ nie dymiły i miały ładny zapach. Choć takie „naturalne lampki” wyglądały całkiem nieźle, często doprowadzały do pożarów. Na lampki elektryczne trzeba było jednak długo poczekać. W1882 roku Edward Johnson połączył kablem 80 lampek i udekorował nimi choinkę. Niestety same lampki nie zostały opatentowane, a jedynie sposób połączenia światełek. Na początku XX wieku lampki choinkowe były bardzo drogie, więc nie każdego było na nie stać. Z czasem produkt taniał, co pozwoliło cieszyć się nim coraz większej liczbie osób. Dużym problemem było jednak wygaszanie całego zestawu po przepaleniu jednej diody. Na szczęście dzisiejsze oświetlenie świąteczne jest o wiele trwalsze i bardziej wytrzymałe. Produkuje się je w technologii LED, co pozwala na dużą oszczędność energii.
